ഹജ്ജ് നിർബന്ധമാവാൻ താഴെ കാര്യങ്ങൾ നിർബന്ധാപാധികളാണ്.
1. മുസ്ലിമാവൽ
2. പ്രായം തികയൽ
3. ബുദ്ധിയുള്ളവനാവൽ
4. സ്വതന്ത്രനാവൽ
5. കഴിവുള്ളവനാവൽ
ഈ ഉപാധികൾ മുഴുവനും പൂർത്തിയായിട്ടില്ലെങ്കിൽ അയാൾക്ക് ഹജ്ജ് നിർബന്ധമില്ല. ഹജ്ജ് ഒരു ആരാധനാ കർമമാണ്. ഏതൊരു ആരാധനയും നിർബന്ധമാവാൻ മുസ്ലിമാവുക, പ്രായം തികയുക, ബുദ്ധിയുള്ളവനാവുക എന്നിവ പ്രാഥമികോപാധികളാണ്. ഹജ്ജിന് വളരെ സമയവും സാവകാശവും കൂടിയേ തീരൂ. അടിമയ്ക്കാവട്ടെ, ദാസ്യവൃത്തിയിലേർപ്പെടുകയാൽ അതു രണ്ടും ലഭിച്ചു കൊള്ളണമെ ന്നില്ല. കഴിവുള്ള വനാവണമെന്നതു ഖുർ ആൻ വ്യക്തമാക്കിയ കാര്യമാണ്. ولله على الناس حج البيت من استطاع إليه سبيلا (آل عمران: ۹۷)

കഴിവ്
ആരോഗ്യം, മാർഗ്ഗസുരക്ഷിതത്വം, വാഹനത്തിന്റെയും പാഥേയത്തിന്റെയും ലഭ്യത എന്നിവയാണ് കഴിവ് എന്നതുകൊണ്ടുള്ള വിവക്ഷ. യാത്രയ്ക്ക് തടസ്സമാകും വിധമുള്ള രോഗം, വാർദ്ധക്യം എന്നീ കാരണങ്ങളാൽ ഹജ്ജിന് സാധ്യമാവാതെ വന്നാൽ മറ്റാരെയെങ്കിലും തനിക്കു വേണ്ടി ഹജ്ജ് നിർവ്വഹിക്കാൻ ഏർപ്പാട് ചെയ്യേണ്ടത് സാമ്പത്തിക കഴിവുള്ള വർക്ക് നിർബന്ധമാണ്. ജീവൻ, സ്വത്ത് എന്നിവക്കു ഭീഷണിയുണ്ടെന്ന് വന്നാലും വഴിയിൽ ബന്ധിതനാവുമെന്നോ, ആക്രമണത്തിന് ഇരയാവുമെന്നോ ഭയന്നാലും ആ അവസ്ഥ നീങ്ങുംവരെ അത്തരക്കാർക്ക് ഹജ്ജ് നിർബന്ധമില്ല.

ഹജ്ജ് ചെയ്തു തിരിച്ചെത്തുംവരെ തനിക്കും തന്റെ ബാധ്യതയിലു ള്ളവർക്കും ആവശ്യമായ നിത്യച്ചെലവിനും വസ്ത്രം, താമസ സൗകര്യം ആദിയായവയ്ക്കും വേണ്ട വക ഉണ്ടാവുക എന്നതാണ് പാഥേയം കൊണ്ടുള്ള വിവക്ഷ.

വാഹനം എന്ന് പറഞ്ഞതിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം കര, കടൽ, വ്യോമം എന്ന മാർഗങ്ങളിലേതെങ്കിലും വഴി പോയിവരാൻ സൗകര്യപ്പെടുക എന്നതാണ്. അകലം കാരണം മക്കയിലേക്ക് കാൽനടയായി യാത്ര സാധ്യമല്ലാത്തവർക്കാണിത്. കാൽനടയായി യാത്ര ചെയ്തു മടങ്ങാൻ സാധിക്കുനവിധം മക്കയുടെ സമീപപ്രദേശങ്ങളിൽ ജീവിക്കുന്നവർക്കു വാഹനം ഉണ്ടാവണമെന്നത് കഴിവിന്റെ ഭാഗമായി വരുന്നില്ല.

ഹജ്ജിന് പോയിവരാൻ വേണ്ട സംഖ്യ കൈവശമുണ്ടായിരിക്കേ കടം വീട്ടേണ്ട ബാധ്യതയുള്ള ആൾക്ക് രണ്ടിനും കൂടി സംഖ്യ തികയില്ലെ ങ്കിൽ ഹജ്ജ് നിർബന്ധമില്ല. അയാൾ ആദ്യം ചെയ്യേണ്ടതു കടം വീട്ടുക യാണ്. ഇതുതന്നെയാണ് താമസിക്കാൻ വീടോ, വിവാഹമോ, തൊഴി ലോ വേണ്ടവരുടെ അവസ്ഥയും. അവർക്കും ഹജ്ജ് നിർബന്ധമില്ല. ഹജ്ജ് യാത്രക്കാവശ്യമായ സംഖ്യ സ്വന്തം മക്കളില്ലാത്ത ആരെങ്കിലും നൽകിയാൽ അതു സ്വീകരിക്കൽ നിർബന്ധമില്ല. അതു മറ്റുള്ളവരുടെ ഔദാര്യം സ്വീകരിക്കലാവുമെന്നതാണ് കാരണം. എന്നാൽ സ്വന്തം മക്കളാണ് അങ്ങനെ നൽകുന്നതെങ്കിൽ അതിൽ അത്തരം ഒരു പ്രശ്നം വരുന്നില്ല എന്നതുകൊണ്ട് അതു സ്വീകരിക്കൽ നിർബന്ധമാണെന്ന് ശാഫിഈ പണ്ഡിതന്മാർ പറയുന്നത്.